Hans van der Loo is consultant, bevlogen spreker en schrijver van o.a. de bestseller  ‘Kus de visie wakker’ en ‘We hebben er weer zin in”.

In tijden dat alles onder druk staat en vloeibaar wordt, staan ook vanzelfsprekende betekenissen van presteren onder druk. De gedachte dat prestaties synoniem zijn voor torenhoge groei hebben we inmiddels verlaten. Het oplossen van crises en het beperken van de schade zijn inmiddels gewaardeerde prestatiecriteria geworden. Maar het gaat verder: er wordt momenteel al nagedacht ook over een wereld ‘voorbij het presteren’.

Onder de titel ‘Beyond performance’ hebben de excelkeizers van McKinsey recentelijk een meer dan opzienbarend boek op de markt gebracht. Het gaat over het feit dat de weg naar bedrijfsmatig succes doorgaans niet via rechte paden verloopt, maar langs  kronkelige omwegen voert. Wie uitsluitend gericht is op korte termijnprestaties, zal uiteindelijk minder succesvol zijn dan degene die daarnaast ook oog heeft voor het creëren van een gezond bedrijf met gezonde mensen die uiteindelijk duurzaam succes zullen realiseren. Wat zegt u, klinkt u dit bekend in de oren? Is volgens u zelfs sprake van het intrappen van een open deur? Dat kan zijn, maar aan de adviseurs van McKinsey was het inzicht dat organisatorische fitness en prestaties hand in hand gaan blijkbaar voorbij gegaan. Nu ze dat inzicht wél hebben, hebben ze het maar meteen tot ‘dé paradox van deze tijd’ gebombardeerd.

Wanneer de auteurs van het boek, Keller en Price, spreken van gezonde bedrijven, dan hebben zij organisaties op het oog die in staat zijn om door middel van een eenduidige richting, een superieure uitvoeringskracht en een groot innovatievermogen te excelleren. Om hun stelling te onderbouwen dat gezondheid een cruciale factor is in het behalen van topprestaties, hebben de adviseurs tijd noch moeite gespaard. Meer dan 10 jaar werkten zij aan een project, waarbij 630.000 werknemers werden geïnterviewd en meer dan 500 bedrijven onder de loep werden genomen. Het ‘number crunching’ blijkt niet voor niets te zijn geweest. Het boek is doorspekt van feitelijke gegevens die steevast op het belang van het sturen op zachte factoren wijzen. Om slechts een kleine greep in de feitentrommel te doen: de winstgevendheid van bedrijven die consequent op gezondheid sturen, is ruim twee keer zo groot als bedrijven die alleen maar voor het platte succes gaan. Ruim 70% van alle verandertrajecten faalt als gevolg van gebrekkige aandacht voor zachte factoren. Bedrijven waarin het personeel een duidelijk beeld heeft van de strategische richting presteren bijna twee keer beter dan bedrijven waarin de strategie in nevelen is gehuld. Een leider met een helder en overtuigend veranderverhaal vergroot de kans op het halen van zijn doelstellingen met 370%. En wie als bedrijf consequent op gezondheid én prestaties stuurt, presteert gemiddeld 220% beter!

Waarom is sturen op gezondheid juist nu belangrijk? Volgens Keller en Price moet het antwoord vooral in de snel veranderende omstandigheden worden gezocht. Grote productiebedrijven als General Motors die floreerden bij gratie van een duidelijke commandostructuur zijn van het speelveld verdwenen. Het zijn momenteel computer- en internet gerelateerde bedrijven als Apple, Google en Facebook die de toon zetten. Zij hebben beter dan anderen begrepen dat de welvaart niet langer wordt gegenereerd door hard, maar door slim te werken. De fysieke kracht van velen legt het af tegen het breinvermogen en de talenten van mensen. Doordat kapitaal niet meer gratis is, kunnen de gangbare financiële hefbomen bovendien niet langer klakkeloos worden ingezet om succes te kopen. Bedrijven moeten voortaan uit eigen kracht aan de bak. Om mensen tot betere prestaties te motiveren, kan niet langer worden volstaan met de harde commandostijl van weleer, maar is de fluwelen aanpak van een nieuw type leider en manager gevraagd.

Op het eerder uitgelekte nieuws dat McKinsey voortaan meer aandacht zal gaan besteden aan ‘zachte’ organisatiefactoren, is door menig adviseur ietwat cynisch gereageerd. Ik zou zeggen, niet doen! Koester het feit dat de cijferkoningen tal van interessante verbanden hebben onderzocht. Omarm de gedachte dat presteren meer is dan het realiseren van korte termijntargets. En koop een aantal exemplaren van het boek en geef dat achteloos cadeau aan leden van de directie of Raad van Bestuur. Opdat zij ook in de ban geraken van het nieuwe presteren!