Martijn Arets noemt zichzelf een moderne ontdekkingsreiziger naar de collaborative platform economy: een uiterst schaalbare online economie waarin
• geld wordt gedeeld via crowdfunding
• spullen worden uitgeleend via crowdsharing/ deeleconomy
• kennis wordt gedeeld door crowdsourcing.
Martijn reist de wereld rond om met leiders op dit gebied in gesprek te gaan.

Tja, daar ga je dan. In een busje Europa door, schrijf je een boek en wordt je beste ondernemer van het jaar. En dat omdat je een boek via crowdfunding kunt vertalen naar het engels en zomaar een waarde krijgt van €100.000,-. En omdat je de lat hoog legt. En omdat je in het diepe duikt. Zo vertelt Martijn uit eigen ervaring tevens een aantal leerervaringen die hij ophaalt uit zijn vele interviews met succesvolle start ups van collaborative platformen over de hele wereld. Startups doen en startups hebben focus op de kern.

Bedrijvigheid via collaborative platformen is een ontwikkeling die niet meer te stoppen is (er wordt wereldwijd al 25 miljard in geïnvesteerd!) en alle bedrijven krijgen er de komende 10 jaar mee te maken. Het enige dat je er voor nodig hebt is een platform. Dat wordt steeds makkelijker, klantgerichter en daarmee laagdrempeliger. Omdat het zo laagdrempelig wordt, kun je er zelf ook makkelijk mee experimenteren. Zo is crowdfunding een kwestie van doen! Je kunt meedoen en/ of zelf wat opzetten, van beide leer je veel en de risico’s kun je heel klein houden.

Martijn geeft een diarree aan mooie voorbeelden van de deeleconomy. Parkeerruimte verhuren bijvoorbeeld. Ik heb mijn auto immers niet steeds voor de deur, terwijl ik wel voor de plaats betaal. Dan kan ook iemand anders de parkeerplaats gebruiken. Zo haalt een kerk in Engeland €180.000 op omdat ze nog wat parkeerplaatsen over hadden! Grotere ‘bekendere’ voorbeelden zijn Uber en Airbnb.

Collaborative platformen richten zich op heel veel diversiteit en faciliteren tussen de behoefte van de een en mogelijkheden van de ander. Zoals aangegeven kan dat kennisdeling zijn, spullen delen en geld delen. Een steeds groter groeiende kracht hierin is het omzetten van afval, overschot, bijproducten et cetera naar nieuwe toepassingsmogelijkheden. Hier ligt een schier eindeloos potentieel. Wederom een prachtig voorbeeld zijn de volle lang-parkeer-parkeerplaatsen bij vliegvelden samen met de volle parkeerplaatsen met huurauto’s. Een slimme ondernemer biedt de mogelijkheid je auto tijdens je afwezigheid beschikbaar te stellen als huurauto. Als je terugkomt krijg je een schone auto, je hebt geen langparkeren-parkeergeld betaald en je ontvangt een deel van de huuropbrengst van je auto. Iedereen blij en nog verzekerd ook! Ook het milieu is blij want je hebt minder auto’s nodig! Michael Jongeneel (presenteerde zinvol leiderschap op 2 juli) zou zeggen: een win-win-win situatie!

Dit alles aanhorende kregen velen met mij het idee dat hier echt toekomst ligt. Dit principe kun je op alle terreinen doorvoeren. Het vraagt enkel creativiteit, goed om je heen kijken, durven en leren gebruik maken van het overschot en behoefte die zich dagelijks voordoen.

En Martijn ging ondertussen als een woordwaterval verder met delen van ervaringen, zoals de lessen die hij leerde uit zijn gesprekken met succesvolle startup bedrijven over de hele wereld. Sturing vanuit intrinsieke waarde is er zo een die bij mij is blijven hangen. Onvrede met bestaande structuren en daarom vanuit een ander kader de wereld veranderen. Snel, onbevangen, ongrijpbaar.

Dit heeft natuurlijk consequenties voor de ‘oude’ wereld. De taxibranche is blijvend veranderd, net zoals de hotel branche. De oude wereld moet dus reageren en dat doen ze op drie manieren:
• door overnemen of investeren
• door startups te faciliteren
• door zelf actief de markt te betreden

Ook hier weer tal van voorbeelden én problemen waar deze bestaande bedrijven tegenaan lopen. Denk aan de cultuurproblemen van controle, afdelingen en macht. Aan de verwachtingspatronen vanuit de markt. Een startup mag fouten maken, een gerenommeerd bedrijf niet. Welke waarde moet het bedrijf toevoegen?
Dit alles vraagt om fundamentele veranderingen, waarbij valkuilen op de loer liggen. Zo kun je oude producten op nieuwe ontwikkelingen proberen te plakken, nieuwe ontwikkelingen proberen te realiseren met ‘oude’ interne processen. En ziet iedereen de noodzaak? Waarschijnlijk gaat het nu nog goed met het bedrijf. Alleen als de pijn echt gevoeld gaat worden is een bedrijf niet meer bij machte snel te antwoorden, simpelweg omdat ze het nooit op de nieuwe manier gedaan heeft.

Ook hier geeft Martijn lessons learned naar aanleiding van vele interviews.

En dan de rol van de overheid. Want deze ontwikkelingen raken vaak de randen van hoe we het gewend zijn. Moet de overheid het toestaan? Verbieden? Mits? Hoe moeten we het reguleren en kunnen we het inzetten om een betere overheid te worden? Ook daar liggen vele mogelijkheden zoals decentrale bibliotheken, kleine klussen door burgers uit laten voeren, vervoersdiensten in de wijken etc.

Tot slot levert de deeleconomy ook dilemma’s. Ook hier weer een lijstje met ervaringen waarbij het duidelijk wordt dat Martijn de ontwikkeling ziet als een transitie. Daar waar in de huidige ontwikkelingen de oude economische gedachte nog de boventoon voeren, zullen we naar een steeds duurzamer model groeien. Nu is geld verdienen nog belangrijk en ergens betaalt iemand die prijs, zoals bij Uber uiteindelijk de taxichauffeur alle risico’s draagt. Waarde zit hem niet alleen in geld, het zit in meer en dat moeten we gaan herkennen. Martijn ziet meer in coöperatieve en gedecentraliseerde eigenaarschapsmodellen. Ga er maar aanstaan!

Martijn vertelt nog veel meer, maar ja, dan had je erbij moeten zijn. De deelnemers hadden dan ook voldoende gespreksstof tijdens een heerlijk stampotbuffet. Ook hier werden meteen de lessen van Martijn toegepast en de restanten van het buffet werden hergebruikt.

Na het buffet een echt kringgesprek. Voor de raadzaaltafels gingen we onder leiding van Engbert Breuker in gesprek met elkaar en met Martijn. Dit werd een levendige dialoog waarbij werd gekeken naar de impact van het geheel en de mogelijkheden voor de aanwezigen.

Ook hier slechts een bloemlezing van de vele inbreng.

Als alles zo snel verandert en werken doe je steeds minder in een kantoor heeft dat ook andere impact! Waardering en identiteit ontleen je ook aan werk, hoe ontvang je dat dan? Leiderschap moet vertrouwen geven en ontzorgen. Hoe creëer je eigen leiderschap van medewerkers? Reacties gaven “Geef ruimte en vertrouwen” en “vraag niet om het resultaat, maar om een bijdrage aan het geheel”. Een andere insteek was dat de leider doet wat hij wil zien en daardoor volgers krijgt.
Ook ontstonden er zorgen voor hen die buiten de boot vallen, de ontwikkelingen niet bijhouden. Ook zie je steeds meer mensen die er bewust uitstappen – off te grid gaan.
Geruststellend is dat er steeds meer mogelijkheden zijn en dat iedereen mag kopiëren.

De vraag kwam wat je er als gemeente wat mee kunt. Inspirerend was ook de opmerking dat de wereld veranderd van “Ik heb een beroep” naar “hoe kan je een beroep op mij doen”.

En de mogelijkheden voor het onderwijs: via crowdfunding je docent zoeken. Gebouwloos onderwijs is over 25 jaar een feit. Ervaringsgericht werken. Een ander voorbeeld gaf aan dat groepen studenten door snel elkaar op te zoeken veel sneller leerden dan de docenten bedacht hadden.

De ontwikkeling lijkt te gaan naar kopen wat je nodig hebt in plaats van naar het product. Geen koelkast, maar koeling. Dus als je koeling koopt, gaat de fabrikant veel betere koelkasten maken omdat zijn koelkast waarschijnlijk van hem blijft en dus veel langer moet blijven functioneren. Interfacefloor verhuurt karpetten, na gebruik halen ze hem weer op om te hergebruiken! Je koopt dus comfort op de grond. Reken maar dat de verhuurder goede kwaliteit levert! Deze trend stimuleert duurzaamheid enorm.

Daarmee zijn de worst case scenario’s geherkaderd naar mogelijkheden en gaan de deelnemers aan het worst kaas- scenario, napraten en krijgt iedereen het boek van Martijn met de waarde van €100.000.

door:
Walter Klerks
Pentascope